ÇEKÜL Vakfı bünyesindeki Bilgi Belge Merkezi, Anadolu’nun kültürel mirasını ve kent dokusunu arşivleyerek geleceğe taşıyor. Merkezde yer alan, kitap, fotoğraf, tez, makale, kartpostal ve raporlardan oluşan 47.900'ü aşkın materyal araştırmacılar ve öğrenciler için büyük bir kaynak niteliği taşıyor
ÇEKÜL Vakfı’nın kültürel mirası koruma misyonunu sürdüren ÇEKÜL Bilgi Belge Merkezi (BBM), zengin koleksiyonlarıyla dikkat çekiyor. Bilgi Belge Merkezi Direktörü Ayşen Özarslantürk, BBM’nin Anadolu kentleri ve kültürel miras üzerine odaklanmış geniş bir arşive sahip olduğunu vurguladı. “Merkezimiz, ‘Kent Arşivi’, ‘Prof. Dr. Metin Sözen Özel Arşivi’ ve ‘Sinan’a Saygı’ koleksiyonlarıyla araştırmacılara benzersiz bir kaynak sunuyor. Bu koleksiyonlar arasında kitaplar, fotoğraflar, kartpostallar, tezler, makaleler, raporlar ve ayrı basımlar bulunuyor,” diyen Özarslantürk, merkezin fotoğraf arşivinin tamamının dijitalleştirildiğini ve telif hakkı sorunlarının ortadan kalktığını vurguladı.
Anadolu'nun kent belleği Kent Arşivi’nde
İlk olarak Kent Arşivi hakkında bilgi veren Özarslantürk, bu arşivin Anadolu kentlerini ve ÇEKÜL Vakfı'nın projelerini detaylı bir şekilde sunduğunu belirterek “Fotoğraflar, afişler, projeler, dialar ve süreli yayınlar gibi pek çok materyal, bu arşivin bir parçasını oluşturuyor. Bu da araştırmacılara zengin bir kaynak sağlıyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Metin Sözen'in izinden Anadolu
Prof. Dr. Metin Sözen Özel Arşivi hakkında bilgi veren Özarslantürk, “Bu arşiv, Prof. Dr. Metin Sözen’in eğitim hayatı, meslek yaşamı ve kişisel arşivinden oluşan kapsamlı bir koleksiyon sunuyor. Arşivde görsel materyallerin yanı sıra, belgeseller, makaleler ve çeşitli projeler de bulunuyor,” diyerek merkezin çeşitliliğinin altını çizdi.
İlham almak isteyenler için Mimar Sinan’a Saygı Arşivi
Merkezin bir diğer önemli bölümü ise Sinan’a Saygı Arşivi’den oluşuyor. Arşivin Mimar Sinan’ın hayatı ve eserlerine dair geniş bir koleksiyonu kapsadığını dile getiren Özarslantürk, “Bu arşiv, ‘Sinan’a Saygı’ projesi kapsamında elde edilen zengin içeriği araştırmacılarla buluşturuyor, Sadece tarih ve sanat tarihçileri için değil, aynı zamanda mimarlık öğrencileri ve restorasyon uzmanları için de değerli bir kaynak niteliğinde. Arşivdeki bilgiler, büyük ustanın eserlerinden ilham almak isteyenler için çok önemli kaynak niteliği taşıyor.’’ dedi
Web sitesi üzerinden erişim ve dijitalleşme
ÇEKÜL BBM’nin akademisyenlerden öğrencilere, yerel yönetim çalışanlarından kent tarihi araştırmacılarına kadar geniş bir kitleye hitap ettiğini ifade eden Özarslantürk, “Kütüphane kataloğumuza web sitemiz üzerinden erişebilir, detaylı arama yapabilirsiniz. Görsel arşivler için talepte bulunabilirsiniz, ancak kitaplar ve tezler yalnızca yerinde incelenebilir,” diyerek merkezin kullanım koşullarını açıkladı.
Şu anda 47.900 materyali bünyesinde barındıran ÇEKÜL Bilgi Belge Merkezi, büyüyen koleksiyonuyla kültürel mirasın korunmasında önemli bir rol oynuyor.
Hayatın her alanında olduğu gibi kütüphanelerin değiştiğini ve dijitalleştiğine dikkat çeken Özarslantürk ‘’Merkezimiz, her geçen gün daha fazla materyali bünyesine katarak bu alandaki sorumluluğunu yerine getiriyor. Ancak bizler de değişime ayak uydurarak, kütüphane ve arşiv çalışmalarımızda dijitalleşmeye daha fazla önem veriyoruz. Mevcut araştırmacı profilimizi genç kuşağı da dahil ederek genişletmeyi ve dijital koleksiyonlarımızı zenginleştirmeyi düşünüyoruz. Bu doğrultuda vatandaşlarımıza da bir çağrı yapıyoruz; açık erişime sahip veya dijital materyal paylaşım izni verilen koleksiyonları için bizimle temasa geçebilirler. Bu tür koleksiyonlara erişim izni sağlanması, hem genç araştırmacıların bilgiye daha kolay ulaşmasını sağlayacak hem de koleksiyonları daha geniş kitlelere ulaşabilir’’ diye konuştu.
ÇEKÜL Hakkında
ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı) ülkemizin doğal ve kültürel varlıklarını korumak amacıyla 1990 yılında Prof. Dr. Metin Sözen öncülüğünde kuruldu.
Kuruluşundan bu yana doğa-kültür-insan arasındaki yaşamsal uyumun savunucusu oldu. ÇEKÜL, “Doğa ve Kültürle Varız” sloganıyla hayata geçirdiği proje ve programlarla, en küçük yerleşmeden ülke bütününe açılan bir koruma yaklaşımı benimsedi.
Kültürel dokunun korunarak geleceğe aktarılması için koruma amaçlı kent planları hazırlanmasını, tarihi mahallelerin, geleneksel çarşıların korunmasını, sivil mimari örneklerinin restore edilerek yeni işlevler kazanmasını, kent meydanlarının yeniden canlanmasını, kent müzeleri ve arşivlerinin kurulmasını sağladı.
Ülkenin dört bir köşesindeki küçüklü büyüklü kentte koruma hareketini, koruma seferberliğine dönüştürerek tarihi dokunun çağdaş kentle ilişkilendirilmesine, kentlere kültür ve doğa öncelikli bir gelecek vizyonu kazandırılmasına öncülük etti.
Doğal doku kaybolmaya başladığında insanın yaşam alanının tükendiği, kültürel mirasını yitirmeye başladığı bilinciyle hareket ederek toprağı, yeşili korumak ve çoğaltmak için İstanbul’da başladığı ağaçlandırma çalışmalarını Anadolu’nun her karışına yaydı.
ÇEKÜL, Anadolu kentlerindeki yerel yöneticilerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının, girişimcilerin ve halkın; kentlerinin benzersiz doğal ve kültürel birikiminin farkına varması, bu değerli birikime sahip çıkması için yol göstermeye devam ediyor.
Anadolu kentlerinde bıraktığı kalıcı izlerle her zaman danışılan, yol gösteren, güvenilen; gönüllü temsilcileri ve uzman kadrolarıyla doğal ve kültürel mirasın korunması taleplerine yetişmeye çalışan bir sivil toplum kuruluşu.