Genellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda görülen bir enfeksiyon türü olan rotavirüs, çocukluk döneminde, gastroenterit olarak bilinen şiddetli mide ve bağırsak iltihabı problemlerinin en yaygın nedenleri arasında yer alıyor. Bulaşıcılık özelliği olan rotavirüs, çocuklarda kusma, sıvı ve elektrolit kaybı, yüksek ateş gibi olumsuz durumlara yol açıyor ve çocuğun halsiz düşmesine neden oluyor. Rotavirüs ile mücadelede aşı uygulaması önemli yer tutuyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Aycan Yıldız, çocuklarda rotavirüs ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Temas yollarına dikkat!
Toplum içerisinde bulaşıcı enfeksiyonların yayılımı kolayca gerçekleşmektedir. Özellikle durumun bilincinde olmayan çocuklar için önlem alma noktasında görev ebeveynlere düşmektedir. Rotavirüs enfeksiyonu çeşitli yöntemlerle bulaşabilen bir virüs tipi olduğundan yeteri kadar önlem alınmaması durumlarında bulaş riski artmaktadır. Rotavirüsün en bilinen ve sık bulaşma şekli, temas yolu ile gerçekleşmektedir. Temas sonrası yıkanmayan ellerle, ağız çevresi ve göz çevresine dokunulması rotavirüsün bulaşmasına neden olmaktadır. Bazı durumlarda rotavirüs semptom göstermediğinden toplumda bulaş riskinin artmasına neden olabilmektedir.
Rotavirüs enfeksiyonunun en sık karşılaşılan bulaşma yolları şu şekilde sıralanabilir;
• Hasta kişiye dokunma veya onunla el sıkışma gibi yakın temas,
• Enfekte bir nesneye veya yüzeye dokunduktan sonra eller yıkanmadan ağıza, buruna ve gözlere dokunma,
• Öksürme ve hapşırma ile ortaya çıkan partikülleri soluma,
• Rotavirüs, enfekte bir hastanın dışkısı yoluyla dahi bulaş ortaya çıkabilmektedir.
Belirtilerde ateş ve kusma sıklıkla görülür
Bağışıklık sisteminin gelişim sürecinde olması ve virüslere karşı daha dayanıksız, güçsüz durumda bulunan çocuklar için rotavirüs, okul öncesi dönemde yakalanması kaçınılmaz bir enfeksiyon hastalığı konumundadır. İlk günler kuluçka günleri olarak tanımlanır, ateş ve kusma şikayetleri görülür.
Rotavirüs enfeksiyonun belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
• Kusma
• Yorgunluk
• Ateş
• Sinirlilik
• Karın ağrısı
• Dehidratasyon
• Rota virüsün en sık görülen semptomu şiddetli ishaldir.
Çocuklarda rotavirüs kaynaklı sıvı kaybı hayati tehlike nedeni
Çocuklarda rotavirüs nedeniyle ortaya çıkan dehidratasyon yani sıvı kaybı, aileler için en büyük endişe kaynağıdır. Vücuda girerek bağışıklık sistemini alt üst eden rotavirüs, çocukluk evresinde yaş grubuna bağlı ishal ve kusma nedeniyle, sıvı ve elektrolit kaybına karşı daha savunmasız konumunda bulunan çocukluklarda ciddi sıvı kaybına yol açmaktadır.
Dehidratasyon belirtileri şunlardır:
• Kuru ağız,
• Göz körelerinde çökme,
• Az idrar yapma şeklinde belirti göstermektedir.
Tedavi sürecinde hijyen şartlarına dikkat edilmeli
Rotavirüs enfeksiyonunu ortadan kaldıracak herhangi bir ilaç veya tedavi şekli bulunmamaktadır. Bu duruma antiviral ilaçlar, reçetesiz satılan ishal önleyici ilaçlar ve antibiyotikler dahil olmaktadır. Hastalığın teşhisinde genel olarak belirtiler dikkate alınır ve kesin teşhis için alınacak dışkı örneğinin laboratuvarda incelenmesi ile yapılmaktadır. Tedavi açısından amaç sıvı kaybını engellemektir. Rotavirüs tedavi sürecinde şunlara dikkat edilmelidir;
• Bol bol su içilmelidir.
• Şekerli ve yağlı yiyecekler tüketilmemelidir.
• Kusma ve ishal önleyici ilaçlar verilmemelidir.
• Beslenmesi iyi olmayan, sıvı kaybı olan ve ishal sıklığının fazlaca olduğu çocuklarda damardan sıvı verilmesi için en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Aşı çok önemli
Uzmanlar tarafından hastalığa karşı aşı yaptırılması önerilmektedir. Bebeklerde altıncı aydan önce tamamlanması önerilir. Rotavirüs hastalığına karşı şu önlemler alınmalıdır.
• Tuvalet sonrası eller yıkanmalıdır.
• Yiyecek hazırlamadan veya yiyeceklere elle temastan önce yıkanmalıdır.
• Yemeklerden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.
• Rotavirüs hastası olan bir kimseye bakıldıktan sonra (özellikle bezleri ve kirli çamaşırları değiştirdikten sonra) eller yıkanmalıdır. Eşyaların bir yere temas etmemesine özen gösterilmelidir.
• Kusmuk veya dışkı ile kirlenen yüzeyler, eşyalar ve elbiseler sıcak su ve deterjanla iyice yıkanmalıdır.
• İshal olan çocuklar iyileştikten 24 saat sonrasına kadar okula gönderilmemelidir.
• Çocuğun sağlıklı beslenmesine ve bol sıvı almasına özen gösterilmelidir.
• Çocuk yağlı ve şekerli besinlerden uzak tutulmalıdır.
• İshal olan kişiler tam olarak iyileştikten 2 hafta sonrasına kadar havuza girmemelidir.
