Yaz aylarında artan güneş maruziyeti bronzlaşma ihtiyacını karşılarken, cilt kanseri riskini de beraberinde getiriyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 6 bin kişi cilt kanseri tanısı alıyor. Dünya genelinde ise yılda 1 milyondan fazla kişi cilt kanserine yakalanıyor. Uzmanlar, özellikle çocukluk çağında aşırı güneşe maruz kalmanın ilerleyen yaşlarda cilt kanserine zemin hazırlayabileceğine dikkat çekiyor.
Güneşin zararlı etkilerine karşı alınacak önlemler yalnızca estetik değil, yaşam kalitesini korumak açısından da büyük önem taşıyor. Dermatoloji Uzmanı Dr. Sema Kılıç, yaz mevsiminde yapılması gerekenleri sıralıyor.
Cilt kanseri en yaygın kanser türlerinden biri haline geldi
Cilt kanseri, cilt hücrelerinin anormal şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kanser türü. Dermatoloji Uzmanı Dr. Sema Kılıç, cilt kanserlerinin en sık görülen türlerini şu şekilde sıralıyor: “Bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanom en yaygın türlerdir. Melanom, diğerlerine göre daha agresif seyredebilir ve erken teşhis edilmediğinde ölümcül olabilir.”
Güneş ışınları ve genetik faktörler riski artırıyor
Uzman Dr. Sema Kılıç, cilt kanseri riskini artıran faktörler arasında güneşin ultraviyole (UV) ışınlarını başa koyuyor. “Açık ten rengine sahip olmak, çok sayıda ben bulunması, ailesinde cilt kanseri öyküsü olmak ve solaryum gibi yapay UV kaynaklarına maruz kalmak riski artırıyor. Özellikle 10.00-16.00 saatleri arasında güneş ışınları dik açıyla gelir ve bu saatlerde güneşe çıkmaktan kaçınılmalıdır” diye belirtiyor.
Güneş koruyucu sadece yazın değil, yıl boyunca kullanılmalı
Güneş kremlerinin önemi hakkında konuşan Uzm. Dr. Sema Kılıç, “Güneş koruyucular, cildi zararlı UV ışınlarına karşı koruyarak DNA hasarını önler. En az SPF 50 içeren ve hem UVA hem UVB koruması sağlayan geniş spektrumlu ürünler tercih edilmelidir. Güneş koruyucu sadece yaz aylarında değil, kışın da kullanılmalıdır. Çünkü UV ışınları bulutlu havalarda dahi etkisini sürdürebilir” ifadelerini kullanıyor.
Çocukların hassas ciltleri daha fazla korunmalı
Çocukların ve bebeklerin ciltlerinin erişkinlere göre çok daha hassas olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Sema Kılıç, “Gölgelik alanlarda bulunmaları, geniş kenarlı şapka, uzun kollu kıyafet ve çocuklara özel güneş koruyucu kullanımı son derece önemlidir. 6 aydan küçük bebeklerin doğrudan güneş ışığına maruz kalmaması gerekir” diye belirtiyor.
Fiziksel koruyucularla tam koruma mümkün mü?
“Geniş kenarlı şapkalar, güneş gözlükleri ve açık renkli, uzun kollu kıyafetler güneşe karşı fiziksel bir bariyer oluşturur. Ancak bu yöntemler güneş koruyucu kullanımının yerini tutmaz. Her iki yöntemi birlikte uygulamak en etkili korumayı sağlar” diyen uzman, fiziksel korumanın da destekleyici önlem olarak önemine dikkat çekiyor.
Benli cilt yapısına sahip kişiler daha dikkatli olmalı
Vücudunda çok sayıda ben bulunan veya ailesinde melanom öyküsü olan bireylerin düzenli dermatolojik kontrol yaptırmaları gerektiğini söyleyen Uzm. Dr. Sema Kılıç, “Bu bireyler yeni ben oluşumu ya da var olan benlerdeki değişikliklere karşı çok daha dikkatli olmalı. Asimetri, sınır düzensizliği, renk değişimi, çap >6 mm ve evrim (değişim) gibi belirtiler varsa mutlaka bir uzmana başvurulmalı” uyarısında bulunuyor.
Güneş lekesiyle cilt kanseri karıştırılmamalı
Güneş lekeleri genellikle zararsızdır ancak ciltte zamanla oluşan değişiklikler her zaman ciddiye alınmalıdır. Uzm. Dr. Sema Kılıç, “Lekeler eğer renk, şekil ya da boyut açısından değişiyorsa, kaşınıyor veya kanıyorsa cilt kanseri belirtisi olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden dermatoloji uzmanına başvurulmalı” diyor.
Solaryumun zararsız olduğu yanılgısı
Solaryum cihazlarının da ciddi UV ışını yaydığını vurgulayan Kılıç, “Özellikle genç yaşta solaryuma girenlerde melanom riski ciddi oranda artar. Dünya Sağlık Örgütü, solaryumu insanlarda kansere neden olan maddeler arasında sınıflandırmaktadır” diyerek uyarıyor.
D vitamini ihtiyacı için ölçülü güneş yeterli
“Güneşten gelen D vitamini üretimi için günde 15-20 dakika bilek, kol gibi alanların direkt güneş alması yeterlidir. Ancak bu ihtiyaç karşılanırken uzun süre korunmasız güneş altında kalmak, D vitamini alayım derken cilt sağlığını tehlikeye atmak anlamına gelir” ifadeleriyle denge kurulması gerektiğine dikkat çekiyor.
Ciltte değişiklik fark edildiğinde vakit kaybetmeyin
Uzman Dr. Sema Kılıç, “Yeni oluşan lekeler, benlerdeki değişiklikler veya geçmeyen yaralar gözlemlendiğinde mutlaka dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır. Erken tanı hayat kurtarır. Yılda en az bir kez cilt muayenesi yaptırmak erken evrede tanı konulmasını sağlar. Bu da hem tedavi başarısını artırır hem de hayat kalitesini korur” diyerek düzenli kontrollerin önemine işaret ediyor.
Güneş koruyucular zararlı mı?
Bazı ürünlerdeki kimyasalların tartışma yarattığını belirten Kılıç, “Piyasada onaylı, dermatolojik olarak test edilmiş ürünler kullanılmalı. Özellikle paraben, oksibenzon gibi maddeleri içermeyen, güvenli içerikli ürünler tercih edilmeli. Şeffaf içerik listeleri olan güvenilir markalara yönelinmeli” diyerek güvenli güneş kremi kullanımının altını çiziyor.
Cildinizin sağlığı için güneşle aranıza mesafe koyun
Yaz aylarında güneşin tadını çıkarırken ihmal edilen birkaç dakikalık koruma, yıllar sonra ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Erken önlem almak, doğru ürün kullanmak ve cilt değişimlerini takip etmek ise hem estetik kaygıların hem de hayati risklerin önüne geçebilir. Çakmak Erdem Hastanesi'nde görev yapan Dermatoloji Uzmanı Dr. Sema Kılıç, “Cilt kanseri çoğu zaman önlenebilir bir hastalıktır. Yeter ki bilinçli olalım, kendimizi korumayı öğrenelim,” diyerek toplumun güneş farkındalığını artırmayı hedeflediklerini vurguluyor.
