1992 yılında Birleşmiş Miletlerin aldığı kararla ilan edilen ve ülkemizde de kutlanan 3 Aralık Uluslararası Engelliler Günü`ne ait değerlendirme yapan Tüketiciler Birliği Engelli Tüketiciler Komisyonu Başkanı Ferdinaz Koyuncu “Devlet imza attığı BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ni kâğıt üzerinde değil uygulamaları ile imzalamalıdır ” dedi.
Tüketiciler Birliği Engelli Tüketiciler Komisyonu Başkanı Ferdinaz Koyuncu, konuyla ilgili olarak şu açıklamayı yapmıştır:
Gerek anayasamızda ve gerekse imzalamış olduğumuz uluslararası sözleşmelerde, engellilerin tüm insan hak ve özgürlüklerinden tam ve eşit yararlanmasını teşvik etmek, korumak ve doğuştan sahip oldukları onur ve saygıyı güçlendirmek esastır. Bu hak ve özgürlüklerin hayata geçirilmesi devletin öncelikli görevleri arasındadır.
Engelliğe dayalı ayrımcılık, engellilerin tüm insan haklarını ve temel özgürlüklerini diğerleriyle eşit şekilde kullanmasını veya bunlardan yararlanmasını sağlamayı engelleyen veya zorlaştıran her türlü ayrımcılığı kapsamaktadır.
Günümüzde dünya nüfusunun %10’unundan fazlasının engelli olduğu tahmin edilmektedir. Aileleriyle birlikte bakıldığında ise dünya nüfusunun yarıya yakınının engellilikten etkilendiği aşikârdır. Benzer oranlar ülkemizde de geçerlidir. Her ne kadar engellilere yönelik olarak son yıllardaki çalışmalar ve pozitif ayrımcılık içeren uygulamalar olumlu olsa da maalesef yeterli değildir. Engelli yurttaşlarımız hâlâ üreten bireyler olarak toplumda yeterince yerini alamamaktadırlar.
Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, ülkemizde ortopedik, görme, işitme dil ve konuşma zihinsel engelli olanların yaklaşık %48`inin, süreğen hastalığı olanların ise yaklaşık %64`ünün sosyal güvenliği bulunmamaktadır. Bunun yanında yerel hizmetlerdeki yetersizlikler; engellilere ayrılan kullanım alanlarının yetersizliği, seyahat ve ulaşımdaki sıkıntılar ve evlerinin önünden başlayan kaldırım yol vs gibi engeller, engellilerin toplumla bütünleşmesindeki en baş engellerdir.
Ülkemizin de imzaladığı BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 29. Maddesinde yer alan “Siyasi ve Kamusal Yaşama Katılım”da, taraf ülkelerin, engellilerin siyasi haklarını ve bunlardan yararlanma imkânını güvence altına almaları istenmektedir. Bu çerçevede, engellilerin diğerleriyle eşit bir şekilde seçme ve seçilme hakları dâhil olmak üzere siyasi ve kamusal yaşama etkili ve tam katılımını doğrudan veya serbestçe seçilmiş temsilciler aracılığıyla sağlaması devletimizin görevidir. Bu kapsamda, katılımcı demokrasinin daha verimli olması için engellilerin oy kullanımının kolaylaştırılıp seçme ve seçilme konusundaki iyileştirmelerin yapılması önceliği olmalıdır. Gerekiyorsa ikamet ettikleri yerlerde oy kullanmaları veya oy kullanacakları yerlere ulaşımları devlet tarafından sağlanmalıdır. Bu görevi içerisinde devlet, gereken alt yapıyı hazırlamak zorundadır.
Kamuya yönelik hizmetlerin, ürünlerin ve çevrenin tasarımında engellilere hayatı kolaylaştıran yardımcı faktörlerin göz önüne alınması bir insani zorunluluktur. Gerekli teknolojik imkânları, bilgiye erişim fırsatlarını, destekleyici yardımcı hizmetleri ve tesisleri engelli bireylere sunmak sosyal devlet olmanın gereğidir. Engelli ve engelli ailelerinin iletişim konusunda 3 haneli telefon uygulamasının yaşam hizmetlerine sunulması veya engelliler için ayrılan kullanım alanlarının(asansör, tuvalet...) suiistimaline meydan vermemek için çipli engelli kimlik kartı kullanımı gibi basit uygulamalar engelli bireyi yaşama katmanın birer yoludur. Bu ve buna benzer çalışmalar sağlanmalı, engellilere yönelik eğitim ve rehabilitasyon çalışmaları hızlandırılmalı, engeli nedeniyle hareket yeteneği sınırlanmış bireylerin sosyal hayat içinde etkinliklerini artıracak faaliyetler çoğaltılmalıdır.
Engelli insanlarımızın yaşadığı sıkıntılar ve çözüm yolları yılda sadece bir gün değil her gün göz önünde bulundurulmalıdır. Engellilere bakış açısının engellere takılmadan değişmesi, engelsiz, barışık ve mutlu insanların oluşturduğu bir toplum oluşumunda itici güç olacaktır.
Ferdinaz KOYUNCU
Tüketiciler Birliği
