‘Uluslararası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği’ çalışmasında Üsküdar Üniversitesi imzası

Uzamış Yas Bozukluğunun tanı ölçütlerinin uluslararası düzeyde geçerliğini doğrulamak amacıyla aralarında Türkiye’nin de yer aldığı beş ülkeden araştırmacılar çok merkezli bir çalışmaya imza attı. Türkiye’yi Üsküdar Üniversiteli araştırmacılar temsil etti. Makalenin yazarları arasında yer alan Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Asil Özdoğru, “Bu uluslararası ölçme aracı, yas sürecinin araştırmacı ve uzmanlar tarafından kültürlerarası bağlamda daha iyi bir şekilde anlaşılması ve ölçülmesinde kullanılabilecek yararlı bir araç olarak değerlendirilebilir.” İfadelerini kullandı.

Uzamış Yas Bozukluğu, Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Hastalık Sınıflandırma Sistemi ve Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı'nın son güncellemelerine eklenen yeni bir psikolojik bozukluk. Bu bozukluğu yaşayan kişilerde kayıptan sonra an az altı ay boyunca yoğun duygusal acı, çeşitli yas tepkileri ve bunlara ek olarak ölen kişiye yönelik kalıcı ve yaygın özlem ve zihinsel meşguliyet gözlenir.

Uzamış Yas Bozukluğunun tanı ölçütlerinin uluslararası düzeyde geçerliğini doğrulamak amacıyla aralarında Türkiye’nin de yer aldığı beş ülkeden araştırmacılar çok merkezli bir çalışmaya imza attı. Türkiye’yi Üsküdar Üniversiteli araştırmacıların temsil ettiği çalışmada 24 üniversiteden 31 araştırmacı, Türkiye’den 287, toplamda ise bin 393 katılımcıyla çevrimiçi anket uygulaması gerçekleştirdi.

Çalışma, 6 ay ila 10 yıl arasında bir yakınını kaybedenlerle yapıldı
Etik kurul izinleri alınan çalışma kapsamında katılımcılar, kendileri ve kaybedilen kişi ile ilgili bilgiler içeren sorularla beraber bir dizi psikolojik ölçme aracına yanıt verdi. Kayıp yaşayan kişinin 6 ay ila 10 yıl önceki bir zaman diliminde kaybedilmiş bir aile üyesi veya arkadaşı olmasına dikkat edildi. Ölçme araçları arasında İngilizceden Türkçeye beş adımda uyarlanan Uluslararası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeğinin yanı sıra Uzamış Yas Ölçeği, Bedensel Belirti Ölçeği, Hasta Sağlık Anketi, Yaygın Anksiyete Bozukluğu Testi ve Uluslararası Travma Soru Formu yer aldı.
Araştırmanın bulguları uluslararası saygın bir dergi olan Duygulanımsal Bozukluklar Dergisi’nin (Journal of Affective Disorders) Nisan sayısında ‘Büyük Uluslararası Bir Örneklemde Yasın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi’ başlıklı makalede yayımlandı.

Bulgular Uluslararası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeğinin tutarlı ve güvenilir olduğunu gösteriyor
Makalenin yazarları arasında yer alan Üsküdar Üniversitesi Psikoloji bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Asil Özdoğru araştırmaya dair şu bilgileri paylaştı.
“Çalışmayı, Uluslararası Travma Konsorsiyumu ve Psi Chi Topluluğu iş birliğiyle, İngilizce Psikoloji Bölümümüzden mezun Psk. Beyzanur Yalçın koordinatörlüğünde, araştırma grubumuzda yer alan genç araştırmacıların desteği ve çoğunlukla öğrencilerimizin katılımıyla gerçekleştirdik. Araştırmada Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, İran ve Yunanistan’dan Ağustos 2019 ila Haziran 2020 aylarında veri toplandı. Toplanan veriler incelendiğinde olası bozukluk olgularının Kıbrıs ve Yunanistan grubunda ABD, İran ve Türkiye gruplarına kıyasla daha yaygın olduğu görüldü. Çalışmadaki bu ve diğer bulgular 33 maddeden oluşan Uluslararası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği'nin kendi içinde tutarlı, kültürel farklılıklara duyarlı ve psikometrik olarak güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğunu gösteriyor. Yeni ölçütlere göre geliştirilen ve öz bildirime dayalı olan bu ölçek şu anda Türkçe dâhil dokuz dilde uygulanabiliyor. Bu uluslararası ölçme aracı, yas sürecinin araştırmacı ve uzmanlar tarafından kültürlerarası bağlamda daha iyi bir şekilde anlaşılması ve ölçülmesinde kullanılabilecek yararlı bir araç olarak değerlendirilebilir.”