“Tık almak” editörün ilk görevi olarak görülüyor

Yeni iletişim teknolojileri dijital yayınların egemen olmasını sağlıyor
Medyanın dijitalleşmesi ile birlikte yeni iş olanakları ortaya çıkarken; var olan mesleki pozisyonlarda da dönüşümler yaşandı. İnternet gazetelerinin editörler tarafından hazırlandığını belirten uzmanlar, daha önce muhabirlerin görevi olan haber toplamanın artık editörlerin sorumluluk alanında yer aldığını ifade ediyor. Uzmanlar, günümüzde internet editörünün birinci görevinin ‘tık almak’ olarak görüldüğüne dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Yeni Medya ve Gazetecilik Bölümü Öğretim Görevlisi Bülent Tellan, editörlük mesleği ve meslekteki dönüşüm ile ilgili bilgiler paylaştı.

Editörlük kapsamlı bir dönüşüm yaşadı

Medyanın dijitalleşmesi ile birlikte yeni iş olanaklarının ortaya çıktığını ve var olan mesleki pozisyonların da dönüşüm geçirdiğini belirten Öğretim Görevlisi Bülent Tellan sözlerini şöyle sürdürdü:

“Gazetelerin ortaya çıktığı ilk dönemden bu yana muhabirlerin yazdığı ya da ajans bültenlerinden derlenen haberleri yayın kuruluşunun bakış açısına göre düzenleyen ve yazı işleri biriminin en önemli unsurlarından biri olan editörlük, yeni iletişim teknolojilerinin özellikle de internetin medyada egemen olması ile birlikte kapsamlı bir şekilde dönüştü. İnternet gazeteciliği 2000’li yıllarda geleneksel gazetecilik tarafından sık sık merdiven altı iş yapılan, pijamalı ve emekli gazetecilerin egemenliğinde bir alan olmakla eleştirildi. Ancak günümüzde bu durum çok değişti. Basılı gazeteler giderek kan kaybederken, tüm dünyada dijital yayınların egemenliği artık tartışılmıyor. Doğal olarak internet haberciliği alanında çalışmak isteyenler de çoğalıyor.”

Haber toplama görevi artık editörlerde

İnternet gazetelerinin editörler tarafından hazırlandığını ifade eden Tellan, “Editörler, haber kaynaklarını takip ederler. Uygun gördükleri haberleri seçerek kendi yayın kuruluşlarında okurun ilgisini çekecek şekilde bir başlık, görsel ve içerikle sunuyorlar. Bunun için ajans bültenlerini, gazete ve televizyonları, diğer internet sitelerini ve sosyal medyayı takip ediyorlar. Eskiden muhabirlerin yaptığı haber toplama diye tabir edilen işi günümüzde editörler üstleniyor.” dedi.

İnternet çağında gazetecilik editörlük demek!

Tellan, internet gazeteleri ve haber portallarında editörlük iş tanımı içerisinde sayılan görevleri şöyle sıraladı: “Haberin başlığının ilgi çekici şekilde yazılması, haber içeriğinin Google aramalarında ön planda çıkması ve benzerlerinden ayrışması için SEO kurallarına göre optimize edilmesi, görsel seçimi, metin içi başlıkların tespiti, anahtar kelimelerin belirlenmesi, haberin yayına alınması, sosyal medyada paylaşılması ve gün içerisinde bu paylaşımların tekrarlanması editörlerin sorumluluk alanlarında yer alıyor.”

Editörler bilgi birikimlerini güncellemeli

Editör olmak isteyenlere tavsiyelerde bulunan Tellan, “Editörler Türkçe’yi akıcı ve etkili bir şekilde kullanmalı, Türkçe’nin dilbilgisi kurallarına hakim olmalı, merak eden ve soru sormaktan çekinmeyen, araştırma yapabilme isteğine sahip olmalı, gündemi takip etmeli ve geçmiş ile gündem arasında bağlantı kurabilmeli. Ayrıca editörler Word, Open Office gibi kelime işlem programlarını, Photoshop gibi görüntü işleme programlarını kullanabilecek kadar bilgisayar bilgisine sahip olmalı, yeni teknolojileri ve gelişmeleri takip etmeli, geride kalmamak için bilgi birikimlerini aktif şekilde güncellemeli.” dedi. 

Tık almak editörün ilk görevi olarak görülüyor

Günümüzde internet editörünün birinci görevinin ‘tık almak’ olarak görüldüğüne dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Yeni Medya ve Gazetecilik Bölümü Öğretim Görevlisi Bülent Tellan, sözlerine şöyle devam etti: 

“Çünkü internet gazetelerinin, haber portallarının mevcut işleyiş modeli tıklanmak üzerine kurgulanmış durumda. Bu yüzden de tık tuzağı ya da click bate diye adlandırılan, zekice ama aldatıcı başlıklar atmak, gün içinde çok sayıda haber yayınlamak, haber olmayan, yemek tarifinden ders anlatımına kadar pek çok ilgisiz içeriği SEO amaçlı olarak siteye eklemek, ülkemiz de içinde olmak üzere pek çok ülkede editörlüğün bir parçası olarak görülüyor. Kopyala yapıştır haberciliği ya da dünyada yaygın bilinen ismiyle “copy-paste” haberciliği de işin olumsuz yönlerinden biri. Çok sayıda haber üretmek, haber atlamamak ve son dakika gelişmeleri kaçırmamak için internet sitelerinin var olan içerikleri kopyala yapıştır yaparak kullanmaları internette haber okumak isteyen okurlar için zorluklar yaratıyor.”

Üniversitelerde iyi eğitimler veriliyor

İnternet siteleri, haber portalları gibi mecralarda içerik düzenleyen editörlerin gazetelerdeki meslektaşlarının aksine genellikle gündüzleri çalıştığını ifade eden Tellan, “Pandemi öncesinde yapılan araştırmalara göre editörler 8-9 saat çalışıyor fakat 12 saat çalışan editörler de var. Haber sitelerinde ise gece nöbeti yapan editörler bulunuyor. Türkiye’de günümüzde pek çok üniversitenin iletişim fakültelerinde gazetecilik bölümleri dışında yeni medya ve iletişim gibi bölümlerde internet haberciliğinin ideal ve olması gereken şekilde yapılması için iyi bir eğitim veriliyor.” diye konuştu.