Sıcak yaz günlerinde, özellikle duş sonrası ve terliyken, klimanın ya da farklı soğutucuların önünde serinlemek, yüz felci riskini tetikleyebiliyor. Yalnızca ev ortamında değil, duş alıp dışarı çıktıktan sonra arabadaki klima ile serinlemek de bu soruna zemin oluşturabiliyor. Klimanın serinletici etkisinden yararlanırken, bazı kurallara uymak yaşamsal önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Abdullah Özkardeş, özellikle bayram tatili yolculuğu sırasında hava sıcaklıkları yüksek olduğu için klima kullanımının artacağını belirterek, klima kullanımı ile ilgili önemli önerilerde bulundu.
Sinir harabiyeti ve mimik kaybı oluşur
Yüz felci, yüz kaslarının bir kısmının veya tamamının hareket ettirilememesidir. Yüze gelen sinir liflerinin etkilenmesi sonucu, yüzün mimik kaslarında hareket kaybı oluşmaktadır. Her yaşta görülebilen bu sağlık sorununda; hasta kaşını kaldıramaz, gözünü kapatamaz ve ağzını hareket ettiremez. Bu belirtiler yüzün yalnızca bir tarafından ortaya çıkar. Sinir hasarına bağlı belirtilere bağlı olarak mimik kaybı da oluşmaktadır. Tüm bu belirtilerin yanı sıra; yüzde ağrı, baş ağrısı ve baş dönmesi, kulak ağrısı, kulak çınlaması, sese karşı hassasiyet, konuşma zorluğu, salyayı tutamama gibi sorunlar da ortaya çıkar.
Kışın soğuk hava, yazın klima en önemli neden
Yüz felci, yüz sinirinin hastalanması nedeniyle oluşmaktadır. Yüz siniri beyinden direkt çıkan sinirlerden biridir ve “yedinci sinir” olarak adlandırılır. Tıptaki adı “fasiyal paralizi” yani hareketsizliktir. Fasiyal sinir bir nedenle basıya uğradığı zaman da yüz felci ortaya çıkar. Yüz felci aniden başlamışsa ve hastanın daha önce bir şikayeti yoksa “periferik fasiyal paralizi” yani diğer adıyla “Bell’s palsy” denilir. Sorunun nedeni kesin olarak bilinmese de kışın soğuk havaya ve rüzgara maruz kalmanın etkili olduğu bilinmektedir. Yaz aylarında ise klimanın ya da farklı serinleticilerin yanlış kullanımına bağlı olarak görülür. Yüz felci bir anda ortaya çıkabildiği gibi enfeksiyonlar ve travmalara bağlı olarak da oluşabilir.
Yüz felcinin tedavisi nedene bağlı olarak yapılır
Yüz felci, altta yatan nedenler belirlendikten sonra bunlara bağlı özel tedaviler ile ortadan kaldırılmaya çalışılır. Soruna yol açan sebeplere ilave bulgular da gözlenebilir. Tüm bu değerlendirmenin ardından tedavi programı da şekillenir. Aniden oluşan yüz felcinde hastaya, ilk günlerde yüksek doz kortizon tedavisi uygulanır. Daha sonra kortizonun dozu yavaş yavaş azaltılarak tedavi tamamlanır. İlaç tedavisi, yüzdeki sinirin hasar durumuna göre belirlenir. Yüz felcinin oluşumuna, enfeksiyon ve travma gibi nedenler yol açmışsa, tedavi şekli farklılaşır. Hastanın, diyabet gibi kronik bir hastalığı bulunuyorsa yine bu hasta grubuna özel tedavi programı uygulanır.
İyileşme olmazsa estetik ameliyatlar devreye giriyor
Yüz felci vakalarının yüzde 90’ı bir ay içinde iyileşmektedir. Sinir hasarı fazla olan ve erken dönemde teşhis edilmemiş hastalarda bu süre uzayabilir. Hiç iyileşmeme durumu, toplumda yüzde 1-2 oranında görülebilir. Eğer hasta altı ay içinde iyileşmezse, estetik operasyonlar devreye girebilir.
Klima kullanırken nelere dikkat edilmeli?
• Yazın arabada veya ofiste, terliyken klima ve rüzgara direkt maruziyetten kaçınmalıdır. Ani sıcak değişimleri, yüz sinirinde ödem oluşumuna ve yüz felcine neden olmaktadır.
• Duş aldıktan sonra klimalı bir ortama girilecekse, saçlar ve yüz iyice kurutulmalıdır.
• Islak saçla dışarı çıkılmamalıdır.
• Duş aldıktan sonra arabaya binilecekse arabanın camları açık tutulmamalıdır.
• Arabada klima kullanılacaksa önce dolaylı soğutma yapılmalıdır. Yani klima çalıştırılmadan önce arabanın kapıları ve camları bir süre açık tutularak ortam soğutması yapıldıktan sonra klima kullanımına geçilmelidir.
• Bu aşamadan sonra araç kliması rüzgarına, özellikle yüz bölgesinin maruz kalması önlenmelidir.
• Ani ısı değişimlerine dikkat edilmelidir. Aşırı sıcak bir ortamdan aşırı serin bir ortama girerken önlem almak, yüz felcinden en önemli korunma yoludur.
